۴۰+۵ فراخوان به اقدامی که چارهای جز کلیک بر روی آنها ندارید! (بخش دوم)
اگر به یاد داشته باشید، در بخش اول این مقاله از...
شرکتهای گوگل، Airbnb، و آمازون یک نقطه اشتراک مهم دارند: تجربه کاربری (UX) بینظیر!
کاربران میتوانند بهراحتی از وبسایتهای این شرکتها استفاده کنند. بسیاری معتقدند دلیل موفقیت این استارتآپهای یونیکورن، UX قدرتمند آنهاست.
طی سالهای اخیر، در لیست ۱۰۰ شغل برتر در آمریکا، دو شغل طراح تجربه کاربری (UX Designer) و محقق تجربه کاربری (UX Researcher) در حوزه UX دیده میشود. اگر میخواهید شما هم مانند این شرکتهای بزرگ، محصولی داشته باشید که کاربر از آن رضایت دارد، ابتدا باید بدانید کاربر شما کیست و چه نیازهایی دارد. دقیقاً همینجا بحث تحقیق تجربه کاربری مطرح میشود. در مقاله امروز قصد داریم به این موضوع بپردازیم که محقق تجربه کاربری کیست، چه وظایفی دارد، و چرا شغل پرطرفداری در شرکتهای مدرن است.
پیش از اینکه بدانیم محقق تجربه کاربری کیست، بیایید با مفهوم تجربه کاربری (User Experience) آشنا شویم.
به زبان ساده، تجربه کاربری یعنی «تجربه یک کاربر در تعامل با یک محصول، سایت و … .» از طرفی، طراحی تجربه کاربری یعنی «پروسه تعیین چگونگی تجربه کاربر در تعامل با سایت یا محصول شما.»
یکی از وظایف اصلی طراح تجربه کاربری (UX Designer)، سادهسازی کار با وبسایت، اپلیکیشن و … است. یک محقق تجربه کاربری برای انجام این کار به بهترین نحو ممکن، باید بازار هدف را بهخوبی بشناسند؛ مثلاً بدانند مشتری چه چیزی میخواهد، چه چیزی وی را تشویق به اقدام میکند یا اصلاً چه چیزی انگیزه او را میگیرد.
کار محقق تجربه کاربری بسیار مشابه یک متخصص یا تحلیلگر داده است؛ او بهجای فرضیهپردازی در رابطه با علایق یا رفتار مشتریان، دقیقاً تحلیل میکند که رفتار مشتریان به چه صورت است و دیدگاههایی دادهمحور برای شناسایی نیازهای مخاطبان ارائه میدهد.
محقق تجربه کاربری، دیدگاههای مطالعهشده و دقیق را جایگزین حدس و گمان میکند؛ سپس به کمک طراحان تجربه کاربری (UX Designers)، مهندسین و مدیران محصول (Product Managers) میرود تا آنها این دیدگاههای دادهمحور را به نتایجی قابل اجرا و مشتریمحور تبدیل کنند.
محقق تجربه کاربری بهصورت سیستماتیک مخاطبان هدف را مورد مطالعه قرار میدهد تا در رابطه با آنها و رفتارشان داده جمعآوری کرده و تحلیل کند و نهایتاً با یافتههایش به کمک طراحان تجربه کاربری برود.
محقق تجربه کاربری باید بتواند تحقیقی عمیق و پیشرفته، به هر دو شکل کمّی و کیفی صورت دهد. بهعلاوه، فهم درستِ هدف تحقیق و انتخاب روش تحقیق هم اهمیت بسیار زیادی دارند. شاید اساسیترین مسئولیتهای یک محقق تجربه کاربری، طراحی تحقیقی بر محورِ کاربر، اجرای تحقیق، تحلیل نتایج و گزارشدهی آن و نهایتاً انجام آزمون کاربردپذیری (Usability Test) باشند. او باید نیازها و اهداف کاربر را بهخوبی بشناسد. همچنین باید در رابطه با کاربردپذیری سایت یا اپلیکیشن نیز تحقیقاتی عمیق صورت دهد و برای بهتر شدنشان توصیههایی ارائه دهد.
فراموش نکنید که بدون تحقیق در زمینه تجربه کاربری، تیمهای طراحی هرگز قادر به پاسخگویی درست به نیازهای مخاطبان و کاربران نیستند؛ در این صورت، سرنوشت حتمی محصول، حذف شدن از بازار است. درک و شناخت کاربر بسیار ارزشمند و پر اهمیت است، و محققان تجربه کاربری قطعاً نقشی محوری در آینده طراحی خواهند داشت.
هدف محقق تجربه کاربری (UX Researcher) درک آن چیزی است که کاربر را تشویق و وادار به اقدام میکند؛ اما هدف اصلی طراح تجربه کاربری (UX Designer)، طراحی بر اساس یافتههای محقق UX و تبدیل کردن آنها به نتایجی قابل اجرا و مشتریمحور است، بهگونهای که در تناسب و هماهنگی با خواستههای مخاطبان باشند.
یکی از وظایف محقق تجربه کاربری این است که تصمیم بگیرد کدام متد تحقیق برای پیدا کردن پاسخ سوالات مناسبتر است. جعبهابزارِ تحقیق تجربه کاربری برای این کار گزینههای زیادی را در اختیار شما قرار میدهد. بیایید با هم برخی از متدهای تحقیق تجربه کاربری را بشناسیم:
شرکتکنندگان تحقیق، کارتهایی دارای عنوان را بهگونهای که بنظر آنها منطقی میآید، دستهبندی میکنند و برای هر گروه یک عنوان یا لیبل کلی انتخاب میکنند. سپس طراحان میتوانند با استفاده از این اطلاعات سایت و اپلیکیشنی راحتتر و کاربرپسندتر خلق کنند.
شرکتکنندگان تحقیق، زیر نظر شما (محقق تجربه کاربری)، سعی در انجام یک اقدام و تسک در محصول شما خواهند داشت. از این طریق شما متوجه میشوید کاربران تا چه حد در زمینه انجام اقدام مورد نظر در سایت یا اپلیکیشن شما موفق عمل میکنند، تا چه حد در این مسیر سریع هستند، چه مشکلاتی در این زمینه دارند، و نهایتاً چقدر از پروسه سایت یا اپلیکیشن شما احساس رضایت دارند.
در این تست، دو ورژن از محصول شما در برابر هم قرار میگیرند تا نهایتاً مشخص شود مخاطب هدف با کدام ورژن احساس راحتی بیشتری میکند. میتوانید برای دستهای از مخاطبان یک ورژن و برای دسته بعدی ورژن دیگری از سایت یا اپلیکیشنتان را ارائه دهید و … .
مصاحبههای رُودررُو (چه آنلاین و چه حضوری) به شما کمک میکنند در زمانی کوتاه به برداشتی مناسب از خواسته و انتظار کاربران از محصول خود و دادههای کیفی در رابطه با آن برسید. اگر مصاحبهها تکبهتک نبوده و بهصورت گروهی انجام شوند، به آنها گروه تمرکز یا کانونی میگوییم.
میتوانید یک پرسشنامه یا نظرسنجی طراحی کنید تا نهایتاً به دادههایی کمّی و کیفی برسید. در طول عمر محصول خود میتوانید یک پرسشنامه یا نظرسنجی واحد را چندین بار تکرار کنید تا به درک خوبی از پیشرفت و بهبود محصولتان در طول چرخه عمرش برسید.
از کاربران هدف میخواهید که در طول مدت زمانی مشخص، فعالیتهای روزمره خود را یادداشت کنند. از این طریق خواهید توانست به دیدگاه و برداشت خوبی از رفتار و تجربیات آنها در دنیای واقعی برسید. مثلاً خواهید فهمید در چه زمانی از روز کاربران بیشتر با محصول شما درگیر میشوند، یا چند بار در روز، هفته یا ماه به محصول شما سر میزنند و … .
این بار بهجای مصاحبه با کاربران، آنها را در فضای عادی خودشان (خانه، محل کار و …) زیر نظر قرار میدهید و سوالاتی میپرسید تا بهتر درک کنید چه اقدامی را چگونه و به چه علت انجام میدهند. محقق کاربران سایت یا اپلیکیشن را در تعامل با محصول زیر نظر گرفته و بهدنبال سرنخهایی برای درک رفتار کاربر و نظر آنها در رابطه با محصول میباشد؛ مثلاً میخواهد بداند آیا از نظر کاربران محصول ساده است یا پیچیده؟
این نوع تست کاربری، به بررسی و سنجش اولین چیزی که یک کاربر هنگام تلاش برای انجام اقدامی در سایت یا اپلیکیشن شما روی آن کلیک میکند، میپردازد. میتوانید این آزمون را روی سایت موجود و فعال خود، نمونه اولیه محصول یا یک وایرفرِیم انجام دهید.
محقق تجربه کاربری بهدنبال کشف مدل و الگوی ذهنی کاربران است. مدل ذهنی یعنی آنچه که کاربران در رابطه با یک سیستم (مثلاً وبسایت شما) میدانند یا فکر میکنند میدانند؛ برای مثال، با کلیک بر روی آیکن ذرهبین، انتظار ظاهر شدن کادر جستوجو را خواهند داشت. یا اگر روی لوگوی شما کلیک کنند، انتظار انتقال مستقیم به صفحه اصلی سایت شما را خواهند داشت و … . بنابراین، هماهنگی و همراستایی محصول با مدل و الگوی ذهنی کاربران اهمیت بسیاری دارد.
محقق تجربه کاربری نه تنها باید رفتار کاربر را مشاهده و درک کند، بلکه باید بتواند آن را تحلیل و تفسیر نیز نماید. باید یافتهها و نتایج تحقیقات را تحلیل کند تا به الگوها و ترندهایی برسد که بهصورتی ساده در اختیار تیم طراحی تجربه کاربری قرار دهد.
اگر میخواهید بدانید چگونه میتوانید وارد حوزه تحقیق تجربه کاربری شده و موفق شوید، توصیه میکنیم حتماً در زمینه بازاریابی، علوم شناختی، روانشناسی، اقتصاد یا فناوری اطلاعات دانش خوبی داشته باشید. همچنین باید ذهنی تحلیلگر داشته باشید و بدانید چگونه اطلاعات و دادهها را تفسیر کنید. داشتن مهارتهای نرم نیز اهمیت زیادی دارد؛ باید بدانید چگونه افکار انسانها را تحلیل و تفسیر کنید. بعلاوه، بهعنوان یک محقق تجربه کاربری لازم است بدانید چگونه با همه تیمها از بازاریابی گرفته تا طراحی محصول همکاریای مثبت و سازنده داشته باشید، زیرا محقق تجربه کاربری با مهندسین، مدیران محصول، مدیران پروژه و افرادی از تیمهای دیگر در ارتباط خواهد بود. و مورد آخر اینکه ضروری است که با روند طراحی آشنایی داشته باشید.
در زیر لیستی از ویژگیها و شرایط ضروری برای یک محقق تجربه کاربری را با هم میبینیم:
محققان تجربه کاربری غالباً افرادی هستند که کنجکاوی زیادی در رابطه با انسانها، دنیای اطرافشان و رفتار و شخصیت آنها دارند. بهعنوان یک محقق UX، باید در مورد کل سازمانی که با آن همکاری میکنید کنجکاوی داشته باشید تا کارتان را آگاهانه انجام دهید.
بعلاوه، همکاری با افراد و مهارتهای اجتماعی نیز اهمیت بسیار زیادی دارند. ارزش کار شما آن جایی است که طراحان، مهندسین و افراد دیگر بیزینس را از حقیقتِ رفتار مشتری و مدل ذهنی او آگاه میکنید و کار آنها را تحت تاثیر قرار میدهید. باید قادر باشید با این افراد ارتباط برقرار کنید و اعتماد آنها را جلب نمایید تا کارتان اثرگذارتر باشد. یک محقق تجربه کاربری باید با اطمینان سخن بگوید تا دیگران به گفتههای وی شک نکنند. اگر افراد به یافتهها یا روش کار محقق تجربه کاربری شک داشته باشند، چالشهای بسیاری ممکن است پیش بیاید.
یک محقق تجربه کاربری موفق معمولاً برای رسیدن به نگرشی درست از مشتریان فعال و مخاطبان احتمالی محصول، نیاز به یک سری مهارت خواهد داشت. اگر شما هم بهدنبال ادامه مسیر شغلی خود در حوزه تحقیق تجربه کاربری هستید، میتوانید با کسب این مهارتها شروع کنید:
پس از درک اینکه محقق تجربه کاربری کیست و چه ویژگیهایی دارد، بیایید با هم ببینیم او دقیقاً چه وظایفی دارد. قطعاً وظایف و کارهای روزانه یک محقق UX بسته به پروژه متفاوت خواهند بود؛ اما در حالت کلی مسئولیتهای وی شامل موارد زیر میشوند:
اگر شما فردی کنجکاو هستید و از کار کردن با تیمهای مختلف لذت میبرید، کار بهعنوان یک محقق تجربه کاربری میتواند گزینه مناسبی برای شما باشد. بیایید با هم چند دلیل محبوبیت این شغل را ببینیم:
بیش از نیمی از محققان تجربه کاربری در آمریکا سالانه بالاتر از ۸۸.۶۰۰$ درآمد دارند.
محققان تجربه کاربری در زمینههای مختلفی همچون طراحی، تحقیق، بازاریابی و … دانش عمیقی دارند.
محققان تجربه کاربری از مشاغل موردنیاز شرکتها هستند و نیاز بالایی به این پوزیشن شغلی در بسیاری از سازمانها وجود دارد. بر اساس لیست و اطلاعاتی که CNNMoney از ۱۰۰ شغل برتر در آمریکا ارائه داده، پیشبینی شده است که از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۲۷ شغل محقق تجربه کاربری ۱۹% رشد و افزایش خواهد داشت.
تحقیق تجربه کاربری حوزهای نسبتاً جدید؛ اما در حالِ رشد است.
برای آشنایی با مفاهیم این حوزه میتوانید کتابهای زیر را مطالعه کنید:
محققان تجربه کاربری، به کسبوکارها، طراحان و توسعهدهندگان وب و اپلیکیشن، دیدگاه و دادههایی ارزشمند از رفتار و روانشناسی کاربر میدهند؛ یک محقق UX دقیقاً مانند یک کارآگاه حوزه تکنولوژی است که منطق کاربران در مواجهه با یک محصول (سایت یا اپلیکیشن) و فکر، احساس و اقدام آنها را واشکافی میکند. برای موفقیت یک کسبوکار مدرن و بالاخص دیجیتال، تحقیق تجربه کاربری ضرورت بسیاری دارد. بقای هر وبسایت یا اپلیکیشنی وابسته به درک و برداشت مخاطب از آن است. محصول شما شخصیتی دارد و یکسری سیگنالهای احساسی به کاربر خود ارسال میکند. اگر وبسایت یا اپلیکیشن شما در این زمینه موفق عمل نکند و مطابق میل و خواسته کاربر نباشد، محکوم به شکست خواهد بود. شرکتها با سرمایهگذاری بر تحقیق تجربه کاربری میخواهند نرخ جذب (Customer Acquisition) و بازگشت مشتری (Retention Rate) بالاتری داشته باشند. از این طریق سهم بازار آنها نیز افزایش خواهد یافت. پر واضح است که شرکتها ارزش زیادی از کمکهای یک محقق تجربه کاربری بهدست میآورند.
حوزه تجربه کاربری دائماً در حال رشد و بسیار سودآور است. از طرفی، طراح تجربه کاربری بیشتر درگیر شکل نهایی محصول است (که کاربر با آن روبهرو خواهد شد)؛ اما محقق تجربه کاربری بر خواستهها و نیازهای کاربر تمرکز میکند. محقق تجربه کاربری باید درکی عمیق از پروسه طراحی و تحلیل داشته باشد. بعلاوه، باید مهارتهای نرمی همچون سازگاری، آشنایی با رفتار انسانها و علاقه به تعامل و همکاری داشته باشد. با توجه به نیاز شرکتها به کمک این افراد، تازگی این حوزه و محدود بودن نیروهای فعال در این زمینه، بهنظر میرسد آینده درخشانی در انتظار محققان تجربه کاربری است. شما چه فکری میکنید؟؟
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به آنالیتیپس است.
حرفی، سخنی، سوالی؟