تفاوت UX و UI چیست؟ + یک نمونه UX بد اما معروف!

این روزها بیشتر از پیش اصطلاحاتی در مورد طراحی محصول می‌شنویم. در بین این اصطلاحات، بی‌شک نام UI و UX را شنیدید. آن‌قدر این دو عبارت تکرار می‌شوند که حتی اگر معنی آن‌ها را نیز به‌طور دقیق ندانید، احتمالاً با علامت سر، تأیید کردید! در این مقاله می‌خواهیم یک‌بار برای همیشه UI و UX را بررسی کنیم. اینکه منظور از رابط کاربری و تجربه کاربری چیست؟ چه تفاوت‌هایی باهم دارند؟  برای یافتن پاسخ این سؤالات با ما همراه باشید.

 UX چیست؟

UX مخفف عبارت User Experience و به معنای تجربه کاربری است. هدف از تجربه کاربری، طراحی و بهبود محصول برای کاربر است؛ به طریقی که رضایت او جلب شود. یعنی کاربر در حین استفاده از محصول، تجربه‌های خوبی را کسب کند. تجربه‌هایی همچون سهولت استفاده، دسترسی به محصول و … . هدف از تجربه کاربری، ایجاد تعامل خوب بین کاربر و محصول است.

باید به این نکته توجه کنید که تجربه کاربری یا UX مختص وب‌سایت‌ها یا اپلیکیشن‌های موبایل نیست. بلکه کاربران با هر نوع محصولی، اعم از دیجیتال یا فیزیکی، تعامل برقرار می‌کنند. پس تجربه کاربری (UX) مفهومی صرفاً وابسته به تکنولوژی نیست.

به این دو مثال توجه کنید تا با مفهوم تجربه کاربری یا UX بیشتر آشنا شوید:

بسیاری از شما، مجیک موس iMac را دیدید. نقدهایی که درمورد این موس نوشته‌شده، در مورد فیلم‌های تارانتینو نوشته‌نشده:)) در نگاه اول، شما با یک طراحی مینیمال خیلی دلربا برای این موس مواجه می‌شوید. اما کافی‌ست که شروع به کار با موس کنید.

 Magic Mouse 2 اپل در حال حاضر یک موس با عملکرد ضعیف است اما آنچه باعث بدتر شدن آن شده، نحوه شارژ آن است. برای شارژ کردن باید آن را برعکس کنید و کابل را مطابق تصویر  وصل کنید، به این معنی که در هنگام شارژ شدن، نمی‌توان از آن استفاده کرد. همچنین بعد از یک ساعت کار کردن، بشدت دست شما خسته می‌شود. همه این‌ها نشان از تجربه کاربری (UX) ناموفق این محصول است.

همچنین حتماً برای شما هم پیش‌آمده که یک وب‌سایت یا اپلیکیشن از زیبایی بصری خیلی خوبی برخوردار بوده؛ اما مسیرهای راهنمایی کاربران به درستی طراحی نشده است. یعنی کاربران در پیدا کردن مطالب مورد نیاز خود، دچار مشکل می‌شوند. بنابراین برای اینکه طراحی بر حسب نیاز کاربر شکل گیرد، طراح تجربه کاربری باید به این نگاه کند که او به دنبال چیست و بهترین راه پاسخ گفتن به این نیاز او چیست.

رابط کاربری یا UI چیست؟

UI مخفف عبارت User Interface و به معنای رابط کاربری است. منظور از طراحی رابط کاربری سروکار داشتن با طراحی رنگ‌ها، عناصر و المان‌های بصری است.

به همین دلیل می‌توان گفت UI یا رابط کاربری بخشی از طراحی تجربه کاربری است. ظاهر و استایل محصول که با کاربر ارتباط برقرار می‌کند، رابط کاربری (UI) آن محسوب می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که برخلاف تجربه کاربری، UI فقط مختص طراحی وب و اپلیکیشن است و برای محصولات فیزیکی از عبارت UI استفاده نمی‌کنیم.

طراحی رابط کاربری یعنی طراحی بخش‌هایی از یک محصول دیجیتال که کاربر آن را می‌بیند و از آن استفاده می‌کند.

چه بسیار وب‌سایت‌های مفیدی که بسیار کاربردی هستند؛ اما طراحی ظاهری  و UI آن‌ها حرفی برای گفتن ندارد. اینکه مسیرهای سایت به چه صورت است، لینک‌ها و دکمه‌ها در کدام قسمت‌ها قرار دارند و کنتراست رنگ‌ها به چه صورت است؛ همه بخشی از طراحی تجربه کاربری یا همان UI هستند. فرض کنید یک اپلیکیشن کتاب الکترونیک دانلود کرده‌اید، فونت آن بسیار ریز و با پس‌زمینه سیاه است. احتمال اینکه اپ را حذف کنید، خیلی زیاد است. زیرا در نگاه اول، هرچقدر هم کتاب‌های خوبی داشته باشد، طراحی UI آن از ذوق می‌زند. در تصویر زیر، یک نمونه رابط کاربری خوب و بد را می‌بینید.

وظایف طراح تجربه کاربری UX

در این بخش، وظایف طراح تجربه کاربری را بررسی می‌کنیم تا با پروسه وظایف عملی آن‌ها بیشتر آشنا شوید.

• تحلیل و آنالیز رقبا؛
• آنالیز کاربران و رفتار آن‌ها؛
• تنظیم ساختار و استراتژی محتوا؛
• بهبود و توسعه محتوای تولید شده؛
• وایر فریمینگ و پروتوتایپینگ؛
• تحلیل و تفسیر داده‌های آماری و …

وظایف طراح رابط کاربری UI

• اهمیت دادن به زیبایی‌های بصری محصول
• توسعه برندینگ و گرافیکی محصول
• راهنمایی جهت حرکت کاربر در مسیر درست هنگام کار با محصول
• استفاده از موشن گرافیک و انیمیشن‌ها در طرح‌‌ها و …

احتمالاً تا به این جای مقاله، با مفهوم تجربه کاربری و رابط کاربری به خوبی آشنا شدید؛ اما برای درک بهتر تفاوت‌ UI و UX، با یک نقل قول شروع می‌کنیم.

تفاوت UX و UI چیست؟

Dain Miller، توسعه‌دهنده کسب‌وکار، می‌گوید:

«رابط کاربری یا UI همچون زین و رکاب اسب است؛ اما تجربه کاربری UX احساسی است که هنگام اسب‌سواری به شما دست می‌دهد.»

علیرغم یکسری شباهت‌هایی که در دو حوزه تجربه کاربری و رابط کاربری از نظر طراحی وجود دارد، دانستن تفاوت UX و UI بسیار مهم است.

تفاوت ۱

طراحان تجربه کاربری (UX) تمرکزشان به نحوه استفاده از محصول توسط کاربران است.

طراحان رابط کاربری (UI) به جلوه‌های بصری و بهبود محصول از نظر ظاهری می‌پردازند.

تفاوت ۲

تجربه کاربری عبارت‌اند از هرگونه تعامل کاربر با محصول طراحی شده.

رابط کاربری یا همان UI شامل طراحی دکمه‌ها، فرم‌ها، تصاویر و جلوه‌های ظاهری محصول دیجیتال است. 

تفاوت ۳

وظیفه طراح تجربه کاربری یا UX، طراحی وایرفرم‌ها یا همان نمونه‌های ساده و اولیه است.

طراحان رابط کاربری، طرح اولیه و قابل تست را نهایی و اصلاح می‌کنند.

تفاوت ۴

در UX، جنبه‌های عملکردی محصول مد نظر است.

در UI، بر جنبه‌های ظاهری و هنری طراحی محصول تأکید می‌شود.

تفاوت ۵

حل مشکلات و نیازهای کاربران بر عهده تجربه کاربری یا UX است.

وظیفه UI توجه به جذابیت ظاهری محصولات از نظر کاربران است.

تفاوت ۶

طراحان تجربه کاربری (UX) غالبا بر اساس داده‌های آماری تصمیم می‌گیرند.

طراحان رابط کاربری UI با توجه به الگوهای موجود تصمیم می‌گیرند و از تجربیات گذشته خود استفاده می‌کنند.

پس می‌توان UX و UI را به یک کوه یخ تشبیه کرد. کوه یخی که قسمت بالای آب آن رابط کاربری (UI) است؛ اما قسمت اعظم آن که از نظر پنهان است و حس و حال درونی ایجاد می‌کند، تجربه کاربری و UX است.

بررسی یک UX بد و ناموفق؛ اما معروف

نمونه ناموفق تجربه کاربری (UX): واتسپ

شاید معروف‌ترین مثال ناموفق طراحی تجربه کاربری UX، پیام‌های حذف شده واتسپ باشد:)) وقتی شما می‌خواهید پیامی را در واتساپ پاک کنید، فقط محتوای آن پیام پنهان می‌شود و یادداشتی از خودش به جا می‌گذارد. این یادداشت به هر دو طرف نشان داده می‌شود. این نوشته همان «این پیام حذف شده است» می‌باشد. بنابراین کاربران از این طراحی UX واتسپ، به هیچ عنوان تجربه خوشایندی ندارند.

نتیجه‌گیری

در این مقاله، سعی کردیم به طور کامل تجربه کاربری (UX) و رابط کاربری (UI) را توضیح دهیم. همچنین تفاوت‌ UX و UI را با ذکر مثال بررسی کردیم. همیشه به یاد داشته باشید که یک طراحی خوب نتیجه ترکیب UI و UX خوب است؛ پس هر دو به یک اندازه مهم هستند!

امیدوارم از خواندن این مقاله لذت برده باشید. منتظر سؤالات و نظرات شما هستیم.