آشنایی با مفهوم Scope و کاربردهای آن در GA4

در کنار یادگیری قسمت‌های مختلف گوگل آنالیتیکس نسخه جدید و گزارش‌های موجود در آن، توجه به مفاهیم اهمیت زیادی دارد و بااین‌وجود در آموزش‌های این ابزار، کمتر به آن توجه می‌شود و بیشتر تمرکز بر روی تکنیک‌های عملی است؛ اما یادگیری مفاهیم مانند ساختن فونداسیون عمل کرده و پایه و اساس متخصص شدن در آنالیتیکس را می‌سازد.

یکی از این مفاهیم اصلی که حتی در منابع خارجی نیز کمتر به آن پرداخته شده است، مبحث Scope در GA4 است. در عمل شاید فقط زمان ساخت یک متریک یا دایمنشن اختصاصی با نام Scope مواجه شده باشید؛ اما کاربرد این مفهوم بسیار بیشتر از این موضوع بوده و درک آن می‌تواند شما را در ساختن گزارش‌های بهتر و تحلیل کامل‌تر از نتایج آن‌ها کمک کند. اگر تمایل دارید تا درک بهتری از GA4 و گزارش‌های آن داشته باشید و قدم در مسیر متخصص شدن در این ابزار بردارید، حتماً این مقاله بسیار مهم را از دست ندهید.

Scope چیست؟

 

اسکوپ را می‌توان یک ویژگی از دایمنشن یا متریک دانست که مشخص می‌کند آن دایمنشن یا متریک در چه سطحی اطلاعات را جمع‌آوری می‌کند. فرض کنید یک کاربر وارد سایت شما شده و از طریق بخش Login به اکانت خود وارد می‌شود. اگر آی‌دی اختصاصی این کاربر را به آنالیتیکس ارسال کنید، این آی‌دی باید تا هر زمان که همین کاربر دوباره به سایت سر می‌زند، ثابت باقی بماند و همراه همه اقدام‌های دیگر نیز ارسال شود. در این حالت این اطلاعات باید در سطح کاربر یا User ثبت شود تا آنالیتیکس متوجه شود که این ویژگی مختص هر کاربر بوده و نیاز نباشد تا این آی‌دی هر بار به GA4 فرستاده شده و ارسال یک‌باره آن کافی باشد.

پس Scope مشخص می‌کند آن ویژگی در چه سطحی باید ثابت باقی بماند و به این شکل اطلاعات آن متریک یا دایمنشن ثبت می‌شود. در ادامه با آشنایی با انواع مختلف اسکوپ در GA4 بیشتر با این مفهوم آشنا خواهید شد.

انواع Scope در GA4

اگر با توضیحات قسمت قبل هنوز مفهوم اسکوپ برایتان مبهم است، در این قسمت کاملاً برایتان جا خواهد افتاد. در GA4 با چهار اسکوپ مختلف روبرو هستیم که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

• User Scope
• Session Scope
• Event Scope
• Item Scope

User Scope

در این سطح، دایمنشن‌ها و متریک‌ها برای هر کاربر ثابت هستند؛ یعنی تا زمانی که ازنظر GA4 یک کاربر مشخص به سایت سر بزند، آن ویژگی برایش ثابت می‌ماند، مگر اینکه یک مقدار جدید برای آن ارسال شود.

پرکاربردترین دایمنشن User Scope را می‌توان User ID دانست. اگر برای هر کاربر یک آی‌دی مشخص را ارسال کنید، باید سطح آن را User تعریف کنید تا پس از اولین ارسال آی‌دی، دیگر نیاز نباشد آن را دوباره ارسال کنید و خود GA4 این ویژگی را برای همه اقدام‌ها و اطلاعات آن کاربر ثبت کند. از دیگر دایمنشن‌های این سطح می‌توان به نوع دستگاه یا مرورگر و همچنین اطلاعات دموگرافیک کاربر اشاره کرد.

Session Scope

در این سطح، اطلاعات ارسال‌شده برای تمام اقدام‌های درون یک سشن ثبت شده و ثابت می‌ماند. مثلاً اگر یک کاربر یک‌بار از سرچ گوگل و بار دیگر به‌صورت مستقیم وارد سایت شود و دو سشن را ایجاد کند، اگر دایمنشن Medium در سطح اسکوپ سشن تعریف شود، برای سشن اول این مقدار Organic و در سشن دوم Direct ثبت می‌شود.

مثال دیگر Session ID بوده که خود GA4 به‌صورت خودکار برای هر سشن ایجاد می‌کند و همان‌طور که مشخص است این آی‌دی در آن سشن ثابت می‌ماند تا به این شکل تعداد سشن‌ها شمارش شود.

Event Scope

از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین اسکوپ‌ها در GA4، اسکوپ سطح ایونت است که طبق تعاریف سطح‌های قبلی مشخص است که این ویژگی فقط برای هر ایونت ثابت می‌ماند و از یک ایونت به ایونت دیگر متفاوت است. اکثر متریک‌ها و دایمنشن‌ها در GA4 اسکوپ ایونت دارند. دایمنشن Page location در GA4 به‌صورت خودکار همراه هر ایونت ارسال می‌شود و نشان می‌دهد که آن ایونت در چه صفحه‌ای اتفاق افتاده است. پس چون برای هر ایونت این مقدار متفاوت است، اسکوپ آن ایونت است. از دیگر پارامترهای این سطح می‌توانیم به Event name، Event count و درصد اسکرول اشاره‌کنیم.

Item Scope

آخرین سطح اسکوپ در GA4 آیتم بوده که مخصوص فروشگاه‌های اینترنتی و سایت‌های دارای محصول است. برای ردیابی اقدام‌های کاربر در فروشگاه‌های اینترنتی مانند اضافه به سبد خرید، Checkout و خرید نهایی نیاز است که فرایند Ecommerce Tracking انجام شود و اطلاعات کامل از محصولاتی که در هر اقدام وجود دارند، به GA4 ارسال شود.

ویژگی‌هایی که در هر محصول وجود دارند اسکوپ سطح آیتم هستند؛ چراکه برای هر محصول نسبت به دیگر محصولات متفاوت بوده و باید فقط برای همان محصول ارسال شوند. Item ID، Item Name و Item Brand همگی نمونه‌هایی از دایمنشن‌های اسکوپ آیتم هستند.

چرا به یادگیری Scope نیاز داریم؟

بعد از آشنایی با انواع اسکوپ‌ها احتمالاً برایتان سؤال پیش آمده است که اصلاً چه نیازی به این آموزش و یادگیری انواع اسکوپ‌ها داریم؟ همان‌طور که در مقدمه اشاره کردیم، یادگیری بعضی از مفهوم‌ها می‌تواند در درک بهتر گزارش‌ها و تحلیل درست آن‌ها کمک کند. یادگیری مفهوم اسکوپ نیز در ابتدا می‌تواند معنی درست هر دایمنشن و متریک یک گزارش را مشخص کند. وقتی یک گزارش GA4 را مشاهده می‌کنید، باید ابتدا به اسکوپ دایمنشن و متریک‌های آن توجه کنید تا درک درستی از اطلاعات درون گزارش پیدا کنید.

همچنین در ترکیب کردن انواع دایمنشن‌ها و متریک‌ها در گزارش‌های بخش Explore توجه به اسکوپ‌ها مهم می‌شود؛ چراکه بعضی دایمنشن‌ها با بعضی متریک‌ها ناسازگار هستند و نمی‌توان آن را در یک گزارش ترکیب کرد و گزارش با خطا مواجه می‌شود. در قسمت بعد به کاربردهای مختلف اسکوپ‌ها در GA4 می‌پردازیم که مطالعه آن می‌تواند، اهمیت یادگیری اسکوپ‌ها را بیشتر نشان دهد.

کاربردهای Scope در GA4

در آخرین قسمت مقاله به بخش‌هایی از GA4 که در آن انتخاب اسکوپ‌ها مهم می‌شود، می‌پردازیم.

Acquisition Reports

یکی از اولین گزارش‌هایی که توجه نکردن به مبحث اسکوپ‌ها می‌تواند شما را به‌اشتباه بیندازد، گزارش بخش Acquisition است. اگر از منو GA4 وارد بخش Reports شده و سپس Acquisition را باز کنید با دو گزارش User Acquisition و Traffic Acquisition مواجه می‌شوید.

کسانی که به‌تازگی با GA4 آشنا می‌شوند، امکان دارد به‌خوبی تفاوت این دو گزارش را ندادند؛ اما اکنون با یادگیری Scope می‌توانیم بگوییم که گزارش User Acquisition اسکوپ یوزر و گزارش Traffic Acquisition اسکوپ سشن دارد.

یعنی اگر بخواهید گزارش اولین منبع ورودی کاربر را مشاهده کنید باید به سراغ User Acquisition بروید. در این گزارش هر متریک و اقدامی از کاربر به اولین منبع ورودی که برایش ثبت شده می‌رسد و اگر کاربری اولین بار از منبع ارگانیک وارد سایت شود و سپس ده سشن از منابع ورودی دیگر داشته باشد، همه این ده سشن در این گزارش برای منبع ارگانیک ثبت می‌شود.

 

در مقابل گزارش Traffic Acquisition منبع ورودی هر سشن را مجزا ثبت کرده و در هر سشن همان منبع خود سشن ثبت می‌شود که این گزارش شبیه گزارش مشابه خود در آنالیتیکس نسخه قبل است.

 

تمام دایمنشن‌های بخش User Acquisition با عبارت First User شروع می‌شوند که نشان‌دهنده اسکوپ User آن‌ها بوده و تمامی دایمنشن‌های بخش Traffic Acquisition نیز با عبارت Session که اسکوپ سشن را نشان می‌دهد، آغاز می‌گردند.

توجه نکردن به این موضوع می‌تواند تحلیل منابع ورودی را با اشتباه روبرو کند، مثلاً اگر برای مشاهده منابع ورودی سشن‌ها به گزارش User Acquisition بروید، نتایج اشتباهی را تحلیل می‌کنید. همچنین در استفاده از دایمنشن‌های ترافیک ورودی در بخش Explore نیز باید به نام و اسکوپ آن‌ها توجه کنید.

Custom Definitions

یکی دیگر از بخش‌های مهم که یادگیری اسکوپ‌ها می‌تواند شما را کمک کند، تعریف دایمنشن‌ها و متریک‌های اختصاصی است. همان‌طور که می‌دانید زمانی که برای ارسال ایونت‌ها در GA4 از پارامترهایی استفاده کنید که جز پارامترهای پیش‌فرض نباشد، نیاز است که برای مشاهده اطلاعات آن پارامترها، ابتدا آن‌ها را به‌عنوان Custom dimension یا Custom metric معرفی کنید. برای این کار باید از منو Admin وارد بخش Custom Definitions شوید و بسته به ماهیت پارامتر، متریک یا دایمنشن اختصاصی آن را بسازید.

هنگام ساخت مانند تصویر باید اسکوپ را مشخص کنید. در حال حاضر تنها سه اسکوپ از چهار اسکوپ موجود قابل انتخاب بوده و اسکوپ سشن را نمی‌توانید در این بخش انتخاب کنید که امکان دارد در آپدیت‌های بعدی GA4 این اسکوپ نیز اضافه شود.

پس یادگیری اسکوپ‌ها می‌تواند در این بخش به شما کمک کند تا انتخاب درستی داشته باشید. به‌صورت کلی اگر پارامتر ارسال‌شده مختص هر کاربر بوده باید اسکوپ User و اگر این پارامتر برای هر محصول در فرایند ردیابی فروشگاه اینترنتی به‌صورت مجزا تعریف شده است، اسکوپ Item را انتخاب کنید. در بقیه حالت‌ها می‌توانید از اسکوپ Event استفاده کنید که کاربرد بیشتری نیز در عمل دارد.

Explore

از بخش‌های دیگری که اسکوپ مهم می‌شود، ساخت گزارش در بخش Explore گوگل آنالیتیکس است. اگر برای گزارش‌های اختصاصی سراغ این قسمت از GA4 رفته باشید، ممکن است بعضی‌اوقات در لیست متریک‌ها یا دایمنشن‌ها با پارامترهایی غیرقابل انتخاب و خاکستری‌رنگ مانند تصویر مواجه شده باشید.

اگر برایتان سؤال پیش آمده است که چرا قادر به انتخاب این متریک یا دایمنشن‌ها نیستید، علت آن در ناسازگار بودن آن‌ها با پارامترهای درون گزارش ازنظر اسکوپ است. بهتر است برای گزارش Explore اگر دایمنشنی از یکی از سطوح اسکوپ انتخاب کرده‌ایم، متریک‌هایی در همان سطح را قرار دهیم. در غیر این صورت امکان دارد متریک انتخابی با دایمنشن، ناسازگار و غیرقابل انتخاب باشد.

در لینک لیست دایمنشن‌ها و متریک‌ها در GA4 که توسط گوگل ساخته‌شده است، می‌توانید انواع ناسازگاری را مشاهده کرده و با انتخاب یک دایمنشن یا متریک، لیست پارامترهای ناسازگار با آن را مشاهده کنید.

Segment

آخرین بخشی که مفهوم اسکوپ‌ها می‌تواند به درک بهتر شما کمک کند، بخش سگمنت‌ها در Explore است. اگر در یک گزارش Explore روی گزینه سگمنت بزنید با تصویر زیر روبرو می‌شوید.

سه مدل کلی برای ساخت سگمنت قابل انتخاب است. User، Session و Event. انتخاب این‌که کدام مدل مناسب نیاز شما است، به اسکوپ سگمنت شما بستگی دارد. آیا نیاز دارید که تمام اقدامات کاربرانی با شرایط خاص را جدا کنید؟ در این حالت باید سگمنت User را انتخاب کنید. اگر می‌خواهید تمام ایونت‌های موجود در سشن‌هایی با ویژگی‌های مشخص را سگمنت کنید، باید از Session Segment استفاده کنید و درنهایت اگر نیاز دارید که تمام ایونت‌های خاص را تفکیک کنید، از Event استفاده کنید.

اجازه دهید با یک مثال این موضوع را بهتر توضیح دهیم. فرض کنید در هر سه مدل یک شرط برابر بودن نام ایونت با Scroll را وارد کردید و در حال مشاهده گزارش ایونت‌ها هستید. در این حالت با انتخاب:

سگمنت Event: فقط نام ایونت اسکرول را در گزارش می‌بینید؛ چراکه فقط این ایونت سگمنت شده است.

سگمنت Session: تمام ایونت‌های سشن‌هایی را می‌بینید که حداقل یک ایونت اسکرول در آن سشن اتفاق افتاده باشد.

سگمنت User: تمام ایونت‌های کاربرانی را می‌بینید که حداقل یک‌بار در یک سشن ایونت اسکرول را انجام داده باشند. در این حالت ایونت‌های بقیه سشن‌های آن کاربر حتی اگر ایونت اسکرول نداشته باشند نیز نمایش داده می‌شود.

خلاصه و جمع‌بندی

در این مقاله سعی کردیم تا یکی از مفاهیم مهم موجود در GA4 که یادگیری آن می‌تواند کمک بسیار بزرگی در تحلیل درست گزارش‌ها کند را آموزش دهیم. به دلیل اینکه آموزش مفاهیم سخت‌تر از ابزارها و بخش‌های مختلف آن است، امکان دارد که کمی در خواندن مقاله و یادگیری آن با مشکل روبرو شوید که این موضوع با تکرار خواندن و تمرین مفهوم آموزش داده‌شده در عمل می‌تواند حل شود. ما تا جای ممکن سعی کردیم با ارائه مثال آموزش را ساده‌تر کنیم.

اگر همچنان با سؤال یا مشکلی روبرو هستید حتماً در قسمت نظرات آن را با ما به اشتراک بگذارید تا در کمترین زمان به آن پاسخ دهیم.