هنر ظریف بازگشت مشتریان | راهنمای ریتنشن مارکتینگ در سال ۲۰۲۲
معمولاً وقتی صحبت از بازاریابی پیش میآید، ذهن ...
قطعاً پیش از این بارها و بارها در رابطه با ضرورت فعالیت کسبوکارها در فضای آنلاین شنیده و خواندهاید. واضح است که دیگر نباید تمرکز کسبوکارها صرفاً روی فضای آفلاین باشد. البته همه میدانیم که فعالیت در فضای آنلاین و بهکارگیری دیجیتال مارکتینگ، آن قدرها هم ساده نیست؛ با این حال، برندها میتوانند با اجرای یک سری استراتژی و مدل، پروسه سادهتری در پیش بگیرند و نتایج مطمئنتری را کسب کنند.
یکی از این استراتژیها، مدل RACE است. این مدل بسیار شفاف و بهدور از پیچیدگی است؛ بنابراین برای همه کسبوکارها، با هر اندازهای و در هر صنعتی، بسیار پرکاربرد و سودمند است. در یک کلام، تاجِ پادشاهیِ فعالیتهای دیجیتال مارکتینگ، بر سر مدل RACE قرار گرفته است!
در این مقاله با ما همراه باشید تا صفر تا صدِ مدل RACE را شناخته و ببینیم اساساً چگونه به پیشرفت کسبوکارها کمک میکند.
مدل RACE برای کمک به دیجیتال مارکترها خلق شد تا برنامهریزی و مدیریت استراتژی بازاریابی دیجیتال را به روشی ساختارمندتر انجام دهند. حتماً میپرسید اصلاً چه نیازی به چنین مدلی و ساختارمندی استراتژیهای دیجیتال مارکتینگ بود! خب باید بگوییم که پیشتر، بسیاری از تیمها و سازمانها، استراتژیای بهینه و مناسب برای دیجیتال مارکتینگ نداشتند؛ علتِ ظهورِ این مدل هم همین بود.
مدل RACE کلیدِ موفقیت در فضای آنلاین و در فعالیتهای بازاریابی چندکاناله است؛ بهعبارت دیگر، مدل RACE ضامن موفقیتِ استراتژی دیجیتال مارکتینگ بیزینس شماست.
این مدل شامل تمام مراحل چرخه عمر مشتری یا قیف فروش است؛ به چه صورت؟؟ با هم ببینیم:
(برنامهریزی (Plan)) > رسیدن به مشتری (Reach) > تعامل (Act) > تبدیل (Convert) > درگیرسازی با برند (Engage)
مرحله اولیه (Plan) شامل خلق استراتژی کلی، تعیین اهداف و برنامهریزی میباشد. برخی بهجای RACE، بهخاطر وجود این مرحله اولیه، این مدل را PRACE مینامند. ما برای سادگی کار به آن مدل برنامهریزی RACE (RACE Planning) خواهیم گفت.
مدل RACE شامل چهار مرحله یا چهار فعالیت آنلاین بازاریابی است. این مدل به برندها کمک میکند مشتری را طی چرخه عمرش، درگیر خود کنند.
۱. رسیدن به مشتری (Reach)
این مرحله شامل ایجاد آگاهی از برند، محصولات و خدماتش میشود؛ میپرسید آگاهی در کجا و برای چه؟؟ در سایتها، شبکههای اجتماعی و رسانههای آفلاین تا ترافیک زیادی جذبِ محلِ حضورِ آنلاین برند شود.
در این مرحله، هدف حداکثر شدن دسترسی به مشتری در طول زمان است تا تعاملهای مختلفی از طریق رسانههای پولی، شخصی و اکتسابی صورت بگیرند.
۲. تعامل (Act)
کلمه act در حقیقت از دلِ کلمه interact، به معنی تعامل و ارتباط آمده است. در نظر داشته باشید که ایجاد تعامل با مخاطب در وبسایت و شبکههای اجتماعی و نهایتاً تولید لید، چالشی بزرگ برای دیجیتال مارکترها بهحساب میآید. در این مرحله باید بازدیدکنندگان سایت و مخاطبان را قانع کنید که قدم بعدی را بردارند؛ اما این قدم بعدی چه چیزی است؟
زمانی که مشتریان برای اولین بار به سایت شما یا هر محلِ حضورِ آنلاینِ دیگر شما میرسند، گامی در ادامه مسیر خریدشان وجود دارد که شما میخواهید آن را انجام دهند. برای بسیاری از بیزینسها (بهخصوص کسبوکارهای B2B)، این گام تولید لید است. برای برخی دیگر نیز آگاهی بیشتر از شرکت و کالا یا خدمات، جستوجوی محصول، یا حتی مطالعه یک مقاله در وبلاگِ سایت میباشد.
هدف مرحله Act میتواند مشارکت بیشتر مخاطبان نیز باشد. مثلاً محتوای مربوط به برند را در شبکههای اجتماعی یا بهصورت نقد و بررسی با دیگران بهاشتراک بگذارند.
۳. تبدیل (Convert)
تبدیل در اینجا بهمعنی خرید است. البته چندان مهم نیست که این خرید بهصورت آنلاین باشد یا آفلاین؛ یعنی باید مخاطبان را به سمتی سوق دهید که تبدیل به مشتریانی شوند که برای کالا و خدماتِ برند مبالغی پرداخت میکنند (این پرداخت میتواند از طریق کانالهای آفلاین باشد یا از طریق درگاههای آنلاین).
۴. درگیرسازی مخاطب (Engage)
در اینجا، هدف درگیری مخاطب با برند بهصورت بلندمدت است؛ یعنی باید با مخاطبانی که برای بار اول با برندتان روبهرو میشوند، ارتباطی بلندمدت شکل دهید. چرا؟ برای اینکه وفادار به برند شما شوند و تکرار خرید داشته باشند. حالا از چه طریقی باید این کار را انجام دهید؟ خب، میتوانید با برقراری ارتباط با مشتریان در سایت، شبکههای اجتماعی، ایمیل و …، ارزش عمر مشتری را افزایش دهید.
اصلاً میخواهید کسبوکارتان رشد کند؟ در هر مرحله از مدل RACE، فرصتها و موانع استراتژی بازاریابی دیجیتال خود را مرور کنید تا به رویکردی دادهمحور و در نتیجه رشد موردنظر برسید.
مدل AIDA بیانگر چهار مرحلهای است که هر مشتری قبل از تصمیم به خرید طی میکند. مراحل این مدل عبارتند از Attention، Interest، Desire، Action. کلمه AIDA از کنار هم قرار گرفتن حروف اول این چهار کلمه خلق شده است.
طی این مراحل، محتوای شما توجه مخاطب را به برندتان جلب کرده و بعد آنها را به کالا یا خدمات شما علاقهمند میکند تا درموردش تحقیق کنند؛ سپس تمایل به داشتنِ این کالا یا سرویس را در دلِ آنها شعلهور کرده و نهایتاً آنها را تحریک به اقدام و خرید هرچه سریعترِ آن کالا یا خدمت خواهد کرد.
برندها با استفاده از مدل AIDA متوجه میشوند که چگونه باید پیام تبلیغاتیشان را خلق کرده و منتشر کنند.
برخی مدل AIDA را قیف فروش نیز مینامند.
مدل RACE در اصل بر اساس مدل AIDA طراحی و خلق شده است. بهعبارت دیگر، اصولِ پایهای هر دو مدل مشابه هم هستند. از طرفی هم مدل RACE نسبت به AIDA تازهتر بوده و بهنوعی مدرنتر بهشمار میآید.
در RACE مشتریان به برند متعهدتر و وفادارتر شده و احتمال خریدِ مجدد بیشتری دارند، زیرا در مرحله Engage از این مدل، تمرکز کسبوکار روی تشویقِ مشتری به تکرار خرید و وفاداری است؛ بنابراین کمتر احتمال دارد پس از اولین خرید، مشتری را از دست دهید. اما در مدلهای قدیمیتر (مثلاً AIDA) این مرحله لحاظ نشده است. همین یعنی زنگ خطر ریزش مشتریان و بر باد رفتن تلاشهای پیشین!
این مدل برای ارائه چارچوبی ساده به کسبوکارهای کوچک و بزرگ خلق شد تا بیشترین استفاده را از فرصتهای موجود در حوزه دیجیتال مارکتینگ ببرند. باورکردنی نیست، اما طبق تحقیقات، بسیاری از کسبوکارها هیچ استراتژیای برای بازاریابی دیجیتالشان ندارند. در حالی که فعالیت منظم بر اساس یک استراتژی مشخص برای موفقیت بیزینسها ضروری است. با این حال، بزرگترین چالشها در مسیرِ خلق یک استراتژی دیجیتال مارکتینگ، آشنایی با ساختار استراتژی و کشفِ نقطه شروع هستند. ما بهعنوان یک نقطه شروع مطمئن، مدل RACE را به شما پیشنهاد میکنیم.
در زیر به تعدادی از دلایل ضرورت استفاده از مدل RACE اشاره میکنیم:
تمرکز این مدل بر تاکتیکهایی است که میتوانید در ارتباطات بازاریابی دیجیتالتان اجرا کنید.
این مدل چرخه عمر مشتری را در ارتباط با قیف بازاریابی دنبال میکند؛ مدل RACE از ایجاد آگاهی از برند شروع شده و با تولید لید، تبدیل مخاطبان به مشتریان، وفادارسازی مشتریان، تکرار خرید و طرفداری از برند ادامه پیدا میکند.
این مدل همه فعالیتهای بازاریابی درونگرا (پولی، شخصی و اکتسابی) را تحت پوشش دارد. بهعلاوه، شامل فعالیتهای بازاریابی سنتی و آفلاین نیز میشود.
بسیاری از بیزینسها برای جذب و نگهداری مخاطبان، هنوز هم روی نقاط تماس آفلاین (Offline Touchpoints) تمرکز دارند. این نقاط تماس در درون مدل RACE، بهخصوص در مرحله Convert، قرار داده شدهاند؛ زیرا در این مرحله معمولاً برای تحقق فروش، تعامل آفلاین مورد نیاز است.
این مدل رویکردی دادهمحور دارد؛ این رویکرد KPIهایی را مشخص میکند که دیجیتال مارکترها باید در هر مرحله، برای هدفگذاری و بررسی نتایج در گوگل آنالیتیکس، مورد استفاده قرار دهند؛ سپس با ارزیابی عملکرد، میتوان این KPIها و رویکرد را بهینه کرد.
برای درک بهتر اینکه مدل RACE چیست، بهتر است ویژگیهایش را نیز خوب بشناسید:
باید توجه کنید که دیجیتال مارکتینگ صرفاً شامل فعالیت در وبسایتِ بیزینسها نیست؛ بلکه همکاری با وبسایتِ دیگران و اینفلوئنسر مارکتینگ (در فضای وب)هم همیشه اهمیت زیادی داشتهاند.
امروزه مشارکت و تعامل افراد در شبکههای اجتماعی بسیار محبوب و مورد توجه بیزینسها است؛ این یعنی نوع دسترسی به مخاطبان، تعامل با آنها، تبدیل آنها به مشتریان و وفادار کردنشان در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی، برای برندها اهمیت بینهایت زیادی دارند.
در هر مرحله از مدل RACE باید به این فکر کنید که شبکههای اجتماعی چگونه میتوانند در مسیر تحقق اهدافتان، به شما و برندتان کمک کنند. بهعلاوه، باید بدانید که چگونه میتوانید تاثیرگذاری شبکههای اجتماعی را اندازهگیری کنید.
اینستاگرام، توییتر، فیسبوک، لینکدین و …، همهوهمه برای تحقق هرچه سریعترِ اهدافِ شما آمادهباش هستند! فقط کافیست با استراتژی درست بروید سراغشان.
کانالهای دیجیتال، همیشه زمانی که در ارتباط و تناسب با کانالهای دیگر باشند، نتیجهای بسیار بهتر از تصور را بهدست میدهند. بنابراین، فراموش نکنید هر جا که موقعیت مناسبی وجود داشت، حتماً این کانالها را با رسانهها و کانالهای آفلاین و سنتی ترکیب کنید.
برندها بهسادگی میتوانند مدل RACE را در فعالیتهای دیجیتال مارکتینگشان بهکار گرفته و منتظر دیدن نتایجی خارقالعاده در عمل باشند.
بسیاری از کسبوکارها معتقدند مدل RACE، موثرترین رویکرد برای رشد کسبوکارها از طریق دیجیتال مارکتینگ است.
در این مسیر، باید اولویتبندیها و روندهای بیزینس بهشکلی کاملاً دقیق، ارزیابی و بهینه شوند. چگونه؟! کار سختی نیست! فقط باید از تحلیلهای دیجیتال استفاده کنید تا ببینید کدام فعالیتهای مارکتینگتان موثر هستند و کدامها نه. قطعاً میدانید که برای انجام این تحلیلها، لازم است از شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) استفاده کنید.
در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا ببینیم که در هر مرحله از مدل RACE، کدام شاخصهای کلیدی عملکرد باید مورد استفاده قرار بگیرند:
ترافیک وبسایت، سرچ در شبکههای مجازی، تعداد فالوورها، رنکینگ کلمات کلیدی، تعداد بازدیدکنندگان منحصربهفرد (Unique Visitors)، User Session، ارزش بهازای هر بازدید (Value per Visit) و … .
نرخ پرش (Bounce Rate)، صفحات مشاهده شده بهازای هر بازدید (Pages per Visit)، کانورژن صفحه محصول (Product Page Conversion)، Time on Site، نرخ تبدیل صفحات فرود (Landing Page Conversions)، بکلینکها، نرخ تعامل (Engagement)، تعداد دانلود، تعداد عضویت، تعداد لایکها و … .
بازدیدکنندگان سایت، بهاشتراکگذاری محتوا توسط مخاطبان، درآمد یا goal value بهازای هر بازدید، بازدیدکنندگان بازگشتی (Returning Visitors)، فروش آنلاین و آفلاین، ارزش متوسط هر سفارش (Average Order Value) و … .
بازدیدکنندگان سایت، بهاشتراکگذاری محتوا توسط مخاطبان، درآمد یا goal value بهازای هر بازدید، نرخ پرش (Bounce Rate)، عضویت وبلاگ، نرخ کلیک (CTR)، درآمد از تکرار خرید (Revenue from Repeat Purchases)، وفاداری مشتری، نرخ باز کردن ایمیل (Email Opens)، ارزش عمر مشتری (CTLV) و … .
بسیاری از این KPIها را میتوانید از گوگل آنالیتیکس استخراج کنید. البته لازم است که برخی موارد را متناسب با کسبوکارتان سفارشیسازی کنید. دقت کنید که گوگل آنالیتیکس بیش از ۶۰ گزارش دارد که هر یک متریکهای متفاوتی را به نمایش میگذارند. همین امر باعث سردرگمی کسبوکارها شده و بسیاری از بیزینسها بهسختی میدانند که اصلاً چه چیزی را باید در گزارشهایشان استفاده کنند!
نکته مهم: هر کسبوکاری باید تعداد محدودی KPI ضروری را انتخاب کند تا بهصورت منظم از آنها برای گزارشدهی، ارزیابی عملکرد و تشخیص مشکلات استفاده کند. دقت کنید که نباید همه شاخصهای کلیدی عملکرد را بررسی کنید. اگر همه چیز مهم باشند، در حقیقت هیچ چیز مهم نیست! با استفاده از مدل RACE، متریکهایی را انتخاب و بررسی کنید که بیزینس شما را تحت تاثیر قرار میدهند.
بر اساس آنچه که گفتیم، در این مدل چهار مرحله اصلی وجود دارد (Reach، Act، Convert،Engage). برای سنجش میزان موفقیت فعالیتهایتان در هر مرحله، حداقل به یک KPI نیاز دارید.
در گام اول باید این مدل را با اهداف مارکتینگ یا اهداف کسبوکارتان هماهنگ کنید. هدفهایتان را بنویسید؛ سپس به این فکر کنید که چگونه میتوانید آنها را در هر فاز از چرخه عمر مشتری قرار بدهید. نهایتاً به جدولی مانند نمونه زیر میرسید:
Engage | Convert | Act | Reach | سفر برند(Brand Journey) |
آموزش لیدهای جذبشده- طرفداری مخاطبان از برند | برقراری ارتباطات جدید با هدف فروش (تولید لید) | افزایش تعاملات ارزشمند با برند | افزایش آگاهی از برند | هدف دیجیتال (Digital Objective) |
در این گام، باید تمام متریکهای در دسترس را برای سنجش اهدافتان مشخص کنید. دقت کنید که هم نظر شدنِ افراد تیم و رسیدن به تصمیمی نهایی در این مرحله، کار چندان سادهای نیست؛ بنابراین باید زمانِ نسبتاً زیادی را به این کار اختصاص دهید تا نتیجه روشنگر و موثر باشد.
در نهایت باید به لیستی از همه KPIهای مناسب برندتان در هر مرحله از مدل RACE برسید. حالا باید از میان KPIهایی که لیست کردهاید، مهمترینها را مشخص و اولویتبندی کنید.
اگر میخواهید KPIها واقعاً کارآمد باشند، بهتر است برای هر کدام یک هدف یا تارگت (مثلاً عددی) مشخص کنید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید شرکتهای بسیار کمی هستند که برای همه KPIهایشان تارگت عددی مشخص میکنند (البته بهجز فروش و درآمد). برای انجام این کار باید به ترندهای فصلی نیز دقت کنید تا دقیقتر عمل کنید.
باید بازاری که قصد فعالیت در آن دارید را بهخوبی بشناسید و بدانید مخاطبان و مشتریانِ برند، بیشتر در کدام کانالها حضورِ فعالی دارند و از طریق کدام رسانهها به سوی خرید و تبدیل قدم برمیدارند.
باید دقیقاً بدانید که مخاطبان هدف شما چه کسانی هستند، چه نوع محتوایی مناسب آنهاست، چه مشکلاتی دارند و … .
باید نقاط ضعف و قوت رقبایتان را بشناسید، بدانید چه استراتژیهایی بهکار میگیرند و … .
فعالیتهایی را که برای دسترسی به مشتری میخواهید انجام دهید، روی یک جدول یا محور زمانی بنویسید تا بهصورت تصویری، برنامه اجرایی خود را پیشرو داشته باشید. تمام سعی خود را بکنید تا از طریق این برنامهها، ارتباطی قوی و ریشهای با مخاطبان برقرار کنید.
ضروری است که بدانید مخاطبان چگونه با برند شما تعامل میکنند، چه نوع محتوایی آنها را تشویق به مشارکت و نظردهی خواهد کرد و … . میتوانید از انواعِ محتوا استفاده کنید (مثلاً اینفوگرافی، ویدئو، بازی، راهنماهای نوشتاری و …) و با یک برنامهریزی اصولی، بهدنبالِ اجرایِ بازاریابی محتوایی باشید.
باید بهدقت ببینید سایت و صفحات فرودتان مشکلی دارند یا نه، قابل خواندن، درک و اصلاً در دسترس هستند یا نه و … . در صورت وجود هر مشکلی، برای رفع و بهبودش، وارد عمل شوید و مسیر کانورژن را برای مشتری سادهتر و سادهتر کنید.
در این گام، باید از طریق محتوای خوبی که پیشتر تولید کردهاید، مخاطبان و مشتریان را با برندتان درگیر کنید تا رفتهرفته به برند شما وفادار و حتی وابسته بشوند.
صبر جایز نیست! حرکت کنید. دیگر باید فعالیتهای مختلفی را متناسب با مراحل مدل RACE انجام دهید و بعد، با جمعآوری نتایج و بررسی آنها از طریق KPIها، میزان اثرگذاری برنامهها و استراتژی دیجیتال مارکتینگتان را ارزیابی کنید.
سئو یا بهینهسازی موتورهای جستوجو
تبلیغات آنلاین
شبکههای اجتماعی
افیلییت مارکتینگ
تبلیغات کلیکی
تبلیغات بنری
تولید محتوای بلاگ
و …
بازاریابی محتوایی
بهینهسازی نرخ تبدیل
مارکتینگ اتومیشن و ایمیل مارکتینگ
تولید ویدئو
پروموشنهای مناسب
ارتباط موثر با مشتری
بازیسازی
نظرات سایر مشتریان
نسخه فریمیوم
دموی محصول
و …
CRM
خدمات و پشتیبانی مشتری
و …
قیف فروش مراحل مختلفی دارد که طبق آن مخاطبان زیادی در معرضِ برند قرار میگیرند و نهایتاً فقط تعدادی از این افراد تبدیل به مشتری شده و از برند شما خرید میکنند. با استفاده از مدل RACE، آگاهی مخاطبان از برند بیشتر شده و مراحل قیف فروش بهصورت موفقتر و موثرتری طی خواهند شد. دقت کنید که مراحل مدل RACE کاملاً منطبق بر گامهای قیف فروش هستند. در حقیقت، از طریق مدل RACE، فرآیند فروش بهینهسازی شده و هزینهها هم کنترل میشوند.
با استفاده از مدل RACE فعالیتهای دیجیتال مارکتینگ کسبوکارها اصولیتر و منظمتر خواهند شد.
اگر بهدنبال اثربخشی فعالیتهای دیجیتال مارکتینگتان هستید، اکیداً پیشنهاد میکنیم از مدل RACE استفاده کنید تا عملکرد بیزینستان ساختارمند و منظم باشد؛ بهعلاوه، با مدل RACE خواهید توانست با توجه به چرخه عمرِ مشتری و قیف فروش فعالیت کنید و مرحله به مرحله در راستای وفادارسازی مشتریان پیش بروید. هیجانانگیز است، مگر نه؟؟ منتظر شنیدن خبر موفقیت شما در مسیر بهکارگیری مدل RACE هستیم…
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به آنالیتیپس است.
حرفی، سخنی، سوالی؟